Geçtiğimiz son birkaç ayda Türkiye genelinde ebeveynlerden çeşitli veriler topladık. Kendilerinin ve anne-babalarının ebeveynliklerini nasıl değerlendirdiklerini, nerelerde zorlandıklarını ve nelere önem verdiklerini sorduk.
Bir de İzotomi® programımızın odak noktası kariyer olduğu için bu konuya da değinmeden edemedik.
Anne-babalara sorduk: Siz kariyerinizden ne kadar mutlusunuz? Çocuğunuza kariyer belirleme sürecinde nasıl bir destek sağlıyorsunuz?
Yanıtlar bizi şaşırtmadı. Bakalım sizi şaşırtacak mı?
Kendim ettim, kendim buldum, çok mutluyum!
Anketimizi yanıtlayan anne-babalara kariyer seçimlerini nasıl yaptıklarını sorduk. Tamamen kendi başlarına mı hareket etmişler? Dışarıdan destek mi almışlar? Eğer öyleyse kimden almışlar, aileleri mi, öğretmenleri mi? Yoksa bu kişilerden baskı mı görmüşler? Kendileri bir şeyi istemiş de çevredekiler başka bir şeyi mi dayatmış?
Göze çarpan ilk bulgu, bugünkü kariyer mutluluğunu belirleyen ana etkendi. “Kariyer seçiminizden memnun musunuz?” Bu soruya verilen cevap normal bir dağılım göstermişti; yani çok memnunum diyen de memnun değilim diyen de aşağı yukarı aynı sayıda insan vardı. Ancak “hiç memnun değilim” diyenlerin sayısı biraz daha fazlaydı.
Peki bu memnuniyeti belirleyen şeyler nelerdi? Açık ara farkla bu sorunun öne çıkan cevabı şuydu: “Kariyer yolumu tamamen kendim belirledim.” Bunu diyenler kariyerleri konusunda net biçimde diğerlerinden daha mutlu olmaya meyilliydiler.
Ama durun, madalyonun bir de öteki yüzü var. Hiç destek almamak kesin mutluluk mu demek? Katılımcılarımıza göre hayır. En büyük desteği ailesinden aldığını söyleyenler de kariyerinden gayet mutlu görünüyor. Ayrıca, “kimselerden destek görmedim” diyenler de kariyerleri konusunda gözle görülür biçimde diğerlerinden daha mutsuz.
Kaldı ki, bir diğer önemli bulgumuz da aileden alınan destekle ilgili. Kariyerinden memnun olup olmamayı belirleyen bir üçüncü faktör de kişinin ailesinden ne kadar destek gördüğü. Ailemden bu konuda çok destek gördüm diyenler çalışma hayatında oldukça mutlu olduklarını dile getiriyorlar.
Öyleyse ne yapmalı? Çayıra mı salmalı, kılı kırk mı yarmalı?
Bu sonuçlar bize kariyer belirlemede kişinin kendi isteklerini takip edebilmesinin mutlu ve tatmin dolu bir kariyer yaşamını sağlayabileceğini gösteriyor. Ancak bir o kadar da bu işin desteksiz olamayacağını kanıtlıyor. “Kariyer yolumu kendim belirledim,” diyenlerle “ailemden destek aldım” diyenler kariyerinde mutlu olduğunu dile getiren o şanslı kesimi oluşturuyor. “Hiç kimseden destek görmedim” diyenlerse, hani o çoğunlukta olan, kariyerinden mutsuz olan kimseler gibi görünüyor.
Bu anne-babalara iki önemli gerçeği, madalyonun her iki yüzünü gösteriyor: Kariyer belirleme sürecinde olan gençleri tamamen kendi hallerine bırakmak doğru olan yöntem değil. Ancak onlara “kendim belirledim” diyemeyecek kadar özgürlük alanlarına girmek, kararlarını etkilemeye çalışmak da iyi sonuç vermiyor.
Yani gençlere hem kendi isteklerinin peşinden gidecek alanı tanırken hem de onların yanında olduğumuzu, koşulsuz destek sağladığımızı göstermemiz en sağlıklı olanı.
Yine dünyaca ünlü sosyal / kültürel / gelişimsel psikolog Çiğdem Kağıtçıbaşı’nın teorisinden yola çıkarsak, kişilerin iki temel ihtiyacının karşılanması psikolojik sağlığı, tatmini ve içsel motivasyonu sağlıyor. Bunlardan biri “özerk” olmak, diğeriyse başkalarıyla yakınlık kurmak, yani “ilişkide” olmak. Özerklik alanı tanınan gençler, kendi değerleri, güçlü yönleri, istekleri ve genel olarak kariyer konusundaki seçenekleri konusunda bilgi sahibi olurlarsa, ailelere bir tek onları desteklemek ve yanlarında olmak kalıyor.
Anlayacağınız, mutluluğun formülü bu kadar basit.
BUNU ANLAMAYAN YOK OLACAK
Yıllardır söylenir durur. “Müşterini tanı!” Birçok sektörde bu ilkenin sıklıkla söylenmesine rağmen öneminin yeterince anlaşılmadığını düşünüyorum. Ya da anlaşılıyorsa da ben fark edemiyorum. Çünkü kocaman kocaman şirketlerde bile aykırı uygulamaları…
MR. HYDE İLE EŞEK SAATİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Dr.Jekyll ve Mr.Hyde’ı hepiniz bilirsiniz. Hikâyenin en önemli özelliği bir zihnin iki zıt yönünü anlatmasıdır. Hepimizin içinde var olan, bizim karanlık ve aydınlık yanımızı gösteren bir metaforu öyküleştirir. Size eserden…
İŞ DEĞİŞTİRMEK İSTEYENLER İÇİN…
Son dönemlerde kurumsal şirketlerde çalışanların işleriyle ilgili mutsuzluklarına sık sık şahit oluyorum. Çoğu yeni bir iş arayışında… Bazıları aktif bir şekilde, bazıları ise daha pasif şekilde iş arama/tarama halindeler. Çoğuna…
FİZİK BÖLÜMÜNÜ ÇOK ZEKİ OLDUĞUM İÇİN TERCİH ETTİM
Geçenlerde bir psikoloji forumunda hem şaşırdığım hem üzüldüğüm bir soru ve cevap ile karşılaştım. Soruyu tam olarak aktarıyorum: “137 ortalama IQ skoruna sahibim (WİSC-R). Lise öğrenimimi özel bir fen lisesinde…