fbpx

ÇOCUĞUNUZ ÜSTÜN YETENEKLİYSE

yazar

Üstün yetenekli bir çocuğa sahip olmak çoğu zaman ciddi zorlukları da beraberinde getirir. Velilerin en çok dile getirdiği ve zorlandığı konulardan biri ise “üstün hassasiyet” tir.

Üstün yetenekli bir çocuğa sahip olmak çoğu zaman ciddi zorlukları da beraberinde getirir. Velilerin en çok dile getirdiği ve zorlandığı konulardan biri ise “üstün hassasiyet” tir. Pek çok üstün yetenekli çocuğun düşünme biçimi ve düşünsel duyarlılığı gelişmiştir. Ayrıca aşırı duygusal, merhametli ve kırılgan yapıya sahip bu çocuklar sosyal hayatta da ciddi problemler yaşayabilmektedir.

“… duyarlılık ve hassasiyet… Bu özellik tüm üstün yetenekli çocuklarda farklı olmakla beraber, açık bir şekilde görülür. Onların duygusal yapılarına veri taşıyan bilişsel kanallar daha fazla veri iletmekte ve daha fazla veri işlemeye neden olmaktadır.” Silverman L.K 1993 (counceling gifted and talented)

Üstün yetenekli çocuklar yüksek farkındalık ve gözlem yeteneği sayesinde savaşlar, insan ve hayvan hakları, çevre kirliliği, insan davranışlarındaki duyarsızlıklar vb. gibi evrensel konularda üzüntü, endişe ve korku yaşayabilirler.

Sosyal medyada Üycap (Üstün Yetenekli Çocukların Aile Platformu) facebook grubumuzda 4 senedir konuşulan konuların en başında bu çocuklardaki “üstün hassasiyet” gelmektedir.

“Yedi yaşındaki oğlum tüm parasını sadaka kutusuna atıyor ve parası kalmadığı için de üzülüyor. Yarısını at oğlum dediğimde anne bunu yapmazsam nasıl daha iyi bir insan olabilirim dedi, evsiz insanlar için üzülerek zaman zaman ağlıyor” (Aynı yaştaki oğlumun bir gün yatakta sessizce ağladığını gördüm. Haberlerde kedisini kaybedip ağlayan bir teyze gördüğünü, o teyzenin çok üzüldüğünü, ya kedisini bulamazsa diye onun için endişelendiğini söyledi.)

“Altı yaşındaki oğlum havai fişek gösterileri yapılınca ağlıyordu, sebebini sorduğumda havai fişeklerin kuşlara zarar verdiğini öğrendiğini ve bunun için ağladığını söyledi. (Kızım 13 yaşında ve aynı sebeple havai fişek gösterilerinden nefret eder. Hayvan hakları konusunda çok hassas olmasından dolayı gerçek deri olan hiçbir ürün kullanmaz. Okul ayakkabısı almak için tüm gün dolaştığımızı hatırlıyorum.)

“Algılarını ve yorumlarını ifade etme girişimleri çoğunlukla düş kırıklığına yol açtığı için üstün yetenekli çocuklar kendilerini saklamayı ve geri çekilmeyi tercih edebilirler” Webb.J.Meckstroth E.a 1994

On üç yaşında öğrenci koçluğu yaptığım A.E “Bir arkadaşım iyi futbol oynayamadığım için benimle dalga geçiyor ama ben onu anlayamıyorum, neden bir insana duygusal olarak zarar vermeye çalışıyor? Bunu anlatmaya çalıştığımda benimle dalga geçiyor, bu duruma çok üzüldüğüm için futbolu bırakma kararı aldım sanırım hata bende.” demişti.

Üstün yetenekli çocukların yüksek duyarlılığı onları toplumdan uzaklaştırabilir ve kendilerinde yanlış bir şey olduğunu bile düşünebilirler. Ayrıca özellikle ergenlik döneminde toplumsal kabul için geri çekilme ya da başkalarının duygularını önemsemiyormuş gibi görünme şeklinde davranışlar sergileyebilirler.

Üstün hassasiyeti olan çocuklarımızı yetiştirirken nelere dikkat etmeliyiz?

Bu çocukların bebekliği genelde huzursuz, uykusuz, aşırı tepkisel şekilde (uyaranlara karşı ağlama) geçebilir. Çocukluk çağında ise aşırı hareketli (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’ndan ayrı tutulmasında fayda var), değişikliklere karşı duyarlı, durumlara karşı aşırı tepkili olabilirler. Kısacası bu çocuklar hayata uyum sağlamak konusunda zorluk yaşarlar. Anne babalar bu çocukların özelliklerini bilerek duygusal ihtiyaçlarına son derece duyarlı olarak davranmalıdırlar.

Üstün yetenekli çocukların zihinsel gelişimi çok ileride olsa bile duygusal gelişimi yaşıtları gibidir. Asenkron gelişim, onların öğrendikleri ve algıladıkları karşısında duygusal içselleştirme yapmalarını zorlaştırır. Bu noktada onların duygularını ifade etmelerine yardımcı olmak çok önemlidir. Duyguları dinlenilen ve anlaşıldığını anlayan çocuk sakinleşecektir.

Dr. Ayşegül Ataman: “Bazı zamanlarda çocuk kendini duyusal uyaran bombardımanına tutulmuş gibi hissedebilir. Çocuğu bu duygudan kurtarmak için onun rahatlamasını sağlamalı, evde daha sessiz ve sakin bir köşeye giderek onunla geçirilecek özel bir zaman ayrılmalıdır. Zihinsel yükün belli aralıklarla boşaltılması gerektiğinden, bir takım rahatlama tekniklerine yer verilebilir. Bununla birlikte spor gibi fiziksel egzersizler de çocuk üzerinde oldukça rahatlatıcı etkiler sağlar”

Araştırmalar çocuklardaki öz disiplinin, evde uyulması gereken kurallar, hayvan bakımı vb. gibi sorumluluklarla gelişmesi halinde, çocukların duygu kontrolünü sağladığını da belirtmektedir. Bu durumda çocuklara küçük yaşlardan küçük sorumluluklar verilmesi önem taşımaktadır.

Üstün yetenekli çocukların toplumsal duyarlılıkları için onları sosyal sorumluluk projelerinde görevlendirmek iyi bir çözüm olacaktır. Daha küçük yaş grupları için ailece ufak çözümler bulabilirsiniz. Örneğin kızım yedi yaşındayken sokak hayvanları için eski kitapları site sakinlerine satarak para kazanmış, bununla mama alarak sitedeki hayvanların yemek ihtiyacını karşılamıştı.

Ergenlik döneminde arkadaş topluluklarının çok önemli olduğu düşünülürse, küçük yaşlardan itibaren çocuğa, ilgi alanlarına göre arkadaş edinme konusunda destek sağlamak faydalı olacaktır. Ergen kendini ifade edebildiği, anlaşıldığı arkadaş ortamlarında; bilgilerini, düşüncelerini, duyarlılığını saklamayacaktır. Dolayısıyla iç dünyasını başkaları ile paylaşma yönüne gidecek ve içsel gerilimi de azalacaktır. Kendini anlamayan insanlar kadar anlayan kişilerin de olduğunu bilmek genci rahatlatacaktır. Ailenin de genci dinleyerek her türlü fikrine ve duygusuna saygı duyması çok önemlidir.

Sonuç olarak bu çocukların diğer yaşıtlarına göre çok daha yoğun çaba ve emekle yetiştirildikleri bir gerçektir. Ancak üstün hassasiyete sahip bu kırılgan çocuklar uygun koşullar altında onları anlayan ebeveynleri tarafından ilgi, sevgi, anlayış ve şefkat ile büyütüldükleri takdirde diğerlerinden daha yaratıcı, başarılı ve mutlu bireyler olacaklardır.

“Onlar orkidelerdir, uygun toprak, nem ve hava koşulu sağlanırsa bu hassas çocuklar çok nadir görülen eşsiz bir çiçek haline dönüşeceklerdir” ;
-David Dobbs

YKS 2022 tercih süresi bitti ama neler kaldı

Dün itibari ile YKS 2022 tercih süresi bitti. Geçirilen bir seneye bakıldığında özellikle öğrenciler açısından çok ciddi stres oluşturan zor bir sürecin sonuna gelinmiş oldu. Öğrencilerin çoğu bu süreçten ciddi…